In 2018 en 2019 zal de bbp-groei naar verwachting jaarlijks toenemen met meer dan 2,5%.
Politieke situatie
Staatshoofd/regeringsleider: President Michel Temer (sinds augustus 2016)
Bevolking: 207,7 miljoen (naar schatting)
Politieke onzekerheid aan de vooravond van de verkiezingen in oktober 2018
De Braziliaanse binnenlandse politieke situatie blijft bijzonder onzeker als gevolg van het wijdverbreide corruptieschandaal rond het staatsoliebedrijf Petrobras. Openbare aanklagers voerden aan dat grote bouw- en andere bedrijven in ruil voor contracten enorme smeergeldbedragen zouden hebben betaald aan hoge ambtenaren van Petrobras en aan bepaalde politici. Meer dan de helft van alle congresleden en zelfs president Michel Temer zijn in het schandaal betrokken. Het congres heeft de beschuldigingen van corruptie aan het adres van president Temer, die smeergeld zou hebben aangenomen, tweemaal verworpen. Op die manier hoeft de president niet voor het hooggerechtshof komen. Net daarom heeft president Temer, ook al is hij politiek verzwakt, meer kans om aan de macht te blijven tot 1 januari 2019. Dan loopt zijn presidentschap af.
Toch werpt het corruptieschandaal en de vermeende betrokkenheid van vele hooggeplaatste politici zijn schaduw op de aankomende presidents- en tussentijdse parlementsverkiezingen, die plaatsvinden in oktober 2018. De aanhoudende politieke onzekerheid voor en na de verkiezingen zou het vertrouwen van bedrijven, consumenten en beleggers negatief kunnen beïnvloeden, waardoor ook het huidige economische herstel in gevaar komt.
Economische situatie
Uit de recessie en minder insolventies
In 2017 herstelde de Braziliaanse economie van een diepe recessie, voornamelijk dankzij de toegenomen export en een heropleving van particuliere consumptie. In 2018 en 2019 zal de bbp-groei naar verwachting jaarlijks toenemen met meer dan 2,5%. Die groei wordt aangewakkerd door verder in te zetten op export, particuliere consumptie en de toename van investeringen. De invoertarieven van de VS en verstoringen in de wereldwijde handelsstromen zouden de exportgroei echter kunnen ondermijnen.
Zowel investeren als lenen wordt makkelijker dankzij de versoepeling van het monetair beleid. Bovendien kon de Centrale Bank gebruikmaken van een sterke daling van de inflatie om de basisrente geleidelijk te verlagen van 14,25% in oktober 2016 tot 6,50% in maart 2018.
De insolventie bij bedrijven is aanzienlijk toegenomen in 2015 en 2016 (vooral het aantal zaken met gerechtelijke inning steeg in 2016 met ongeveer 45% jaarop-jaar). In 2017 daalde het aantal zaken met gerechtelijke inning met 24%, terwijl het aantal aangevraagde faillissementen 8% afnam. Gezien het economische herstel wordt verwacht dat de zakelijke faillissementen verder zullen afnemen in 2018, maar op een hoog niveau zullen blijven.
Begrotingsconsolidatie is essentieel
Een belangrijke reden voor het herstel is het meer conservatieve economische beleid van de regering onder president Temer. Dat beleid moet de overheidsfinanciën verbeteren, het beleggerssentiment verbeteren en de productiviteit verhogen. Zo werden er grondwetswijzigingen doorgevoerd om de groei van de overheidsuitgaven in te perken, de reglementaire last te verminderen, de arbeidsverhoudingen te moderniseren en het belastingstelsel te hervormen.
Toch blijft de economische uitdaging groot, gezien de fragiele politieke situatie, de hoge werkloosheid en het ontbreken van een aangepast fiscaal beleid. Het relatief grote begrotingstekort blijft de zwakke plek bij uitstek van de Braziliaanse economie. De staatsschuld zal naar verwachting toenemen van 56% van het bbp in 2014 tot meer dan 80% van het bbp in 2019. De staatsschuld wordt hoofdzakelijk binnenlands gefinancierd (85%) in lokale munt (95%) tegen een gemiddelde vervaltijd van bijna zeven jaar. Dat beperkt vooralsnog de valutarisico’s en de risico’s op herfinanciering en wanbetaling door de overheid
Hoewel de goedkeuring van een grondwetswijziging die een einde maakt aan de automatische toename van de overheidsuitgaven bij een stijgende inflatie een belangrijke stap is om de uitgaven in te perken, moeten vooral de pensioenen in het oog worden gehouden. De uitgaven voor gepensioneerden bedragen momenteel namelijk een derde van de federale begroting voor rentebetalingen (9% van het bbp).
Pensioenhervormingen vereisen een grondwetswijziging. Die wijziging moet worden goedgekeurd door een drievijfdemeerderheid in beide kamers van het congres. Daar komt bij dat de overheid in februari 2018 een (afgezwakt) voorstel voor pensioenhervorming heeft ingetrokken vanwege onvoldoende steun in het parlement. Dit betekent dat een dergelijke hervorming niet doorgevoerd zal worden voor de presidents- en tussentijdse parlementsverkiezingen in oktober 2018.
Nog steeds gevoelig voor wisselend beleggerssentiment, maar bestand tegen grote schokken
Door een vrij grote instroom aan portfolio-investeringen (meer dan 140% van de deviezenreserves), blijft Brazilië gevoelig voor wisselend beleggerssentiment. Ten gevolge van de aanhoudende politieke onzekerheid blijft de munt gevoelig voor een wisselend marktsentiment. Bovendien wordt verwacht dat de real bescheiden zal devalueren in 2018 ten opzichte van de Amerikaanse dollar, namelijk met gemiddeld ongeveer 2,5%. De sterke financiële sector en de vrij beperkte behoefte aan externe herfinancieringen laten toe dat de flexibele wisselkoers als een schokdemper fungeert. Daarnaast maken beleggers zich niet al te veel zorgen dat er op korte termijn geen uitgebreide pensioenhervorming komt. Op die manier blijft het risico op een plotseling verlies aan vertrouwen klein.
De externe financiële situatie van Brazilië zal naar verwachting gezond blijven. De buitenlandse schuld is nog steeds vrij laag en de liquiditeit is meer dan voldoende om de import (meer dan 20 maanden in 2017) en de behoeften aan buitenlandse herfinanciering te dekken. Verwacht wordt dat het tekort op de lopende rekening in 2018 stijgt door de toenemende invoer, maar het tekort wordt helemaal gedekt door directe buitenlandse investeringen.
De schuld in vreemde valuta is de afgelopen jaren gestegen, als gevolg van een sterk stijgende bedrijfsschuld (tot ongeveer 60% van de totale schulden in vreemde valuta). Dit schuldniveau is echter afgevlakt in 2016 en bij twee derde van de buitenlandse bedrijfsschuld gaat het om schuld tussen ondernemingen, die minder blootgesteld is aan herfinancieringsrisico’s. De meeste bedrijven met buitenlandse schulden hebben ofwel hun wisselkoersrisico ingedekt of hebben toegang tot grote buitenlandse deviezenreserves. Bovendien verzachten de dalende rentetarieven met betrekking tot de binnenlandse schuld de impact van de verwachte monetaire verstrakking in de VS op vlak van betalingscapaciteit.
De banksector van Brazilië is goed gereguleerd en voldoende gekapitaliseerd. Het systeem is niet gedollariseerd en is maar matig afhankelijk van buitenlandse wholesalefinanciering, waardoor het banksysteem bestand is tegen ongunstige schokken. Het aantal niet-rendabele leningen is in 2017 ten opzichte van 2016 gedaald (tot 3,6% aan het eind van 2017).
Download het rapport hier
De landenrapporten van Atradius worden ontwikkeld om u te ondersteunen bij internationale handel. Onze samenvattingen geven snel een beknopt overzicht over de economie van een land.
Daarnaast bieden de rapporten waardevolle informatie en adviezen over specifiek credit management, incasso maatregelen, juridische wetgeving en de handelswijze bij faillissementen.