AI motor achter economische groei VS; EU blijft achter

De wereldeconomie toonde zich in 2025 opvallend veerkrachtig. De omvangrijke kapitaalstromen naar AI-infrastructuur en het naar voren halen van exportorders naar de Verenigde Staten zorgden voor veel meer groei (+3,5 procent) in de wereldhandel dan voorzien. Anders dan in de VS hebben AI-investeringen in de eurozone echter vrijwel geen positief effect op de economie. De groei in Europa blijft steken op 0,9 procent in 2026 en in 2027 ligt slechts een beperkt herstel (+1,6 procent) in het vooruitzicht. De Nederlandse economie groeit in een gematigd tempo - met 1,6 procent in 2025 en 1,2 procent in 2026 - en ook in ons land is een stijging van investeringen in AI cruciaal om te zorgen dat de economie een broodnodige impuls krijgt. Dat concludeert Atradius in haar halfjaarlijkse Economic Outlook. 

De economie in de VS ontwikkelt zich volgens Atradius steeds meer tot een ‘tweesporen economie’. Zo groeit de AI-sector explosief, gedreven door sterke investeringen in datacenters, chips, opslag en netwerkcapaciteit. Noord‑Amerika was in de eerste helft van 2025 goed voor ongeveer een vijfde van de wereldwijde AI‑gerelateerde groei. Tegelijkertijd verzwakt de bredere economie in de VS aanzienlijk. Buiten de AI-sector waren de investeringen in de eerste helft van 2025 zelfs negatief. Het zijn vooral beleidsonzekerheid en een hoge inflatie die de reële economie in de VS volgens Atradius parten spelen. Zij verwacht dat de investeringsgolf in AI in 2026 weliswaar aanhoudt, maar in een gematigder tempo. Mede hierdoor is de verwachting dat de Amerikaanse economie in 2026 en 2027 met met ongeveer 2 procent zal groeien.

AI-gerelateerde goederen stuwen wereldhandel in 2025

De wereldhandel is in 2025 met 3,5% gegroeid, aanzienlijk meer dan een halfjaar geleden werd verwacht. Deze groei is vooral te danken aan de sterke toename van de handel in AI-gerelateerde goederen en het naar voren halen van exportorders naar de Verenigde Staten. Vooruitkijkend naar 2026 verwacht Atradius echter een stagnatie van de wereldhandel. De aanhoudende handelsoorlog blijft een rem zetten op de groeivooruitzichten. Hogere tarieven en toenemende onzekerheid drukken de handelsvolumes, met name tussen Noord-Amerika en Azië. Toch zijn de gevolgen minder ernstig dan aanvankelijk gevreesd. Exporteurs weten gebruik te maken van uitzonderingen en vrijstellingen, waardoor de impact van de tarieven wordt beperkt. Verder hebben grote economische blokken zoals de EU, het Verenigd Koninkrijk en Japan een akkoord bereikt met de VS waarbij zij afzien van vergeldingsmaatregelen. Ook dit tempert de negatieve effecten van de handelsspanningen.

Europa en Nederland lopen ver achter bij AI‑investeringen

Terwijl de AI-investeringsgolf in de VS een duidelijk effect heeft op het bruto binnenlands product, is dat in de eurozone nauwelijks zichtbaar. Enerzijds blijft de groei achter door een zwak consumentenvertrouwen en lage investeringsgroei, vooral doordat groei in Duitsland en Frankrijk achterblijft. Anderzijds hebben AI-investeringen, in tegenstelling tot de VS, nauwelijks invloed op de economische groei in Europa. “De VS lopen ver voor als het gaat om AI‑gerelateerde investeringen. De uitgaven aan AI‑infrastructuur laten dit ook zien: waar Europa in 2024 zo’n 8,7 miljard euro investeerde, gaven bedrijven in de VS bijna 200 miljard dollar uit, met een stijging naar ongeveer 340 miljard dollar in 2025”, vertelt John Lorié, hoofdeconoom van Atradius. “Het achterblijven van uitgaven aan AI betekent op korte termijn dat deze technologie minder een aanjager is van economische groei dan in de VS. Wel is de eurozone goed gepositioneerd om op middellange termijn AI te adopteren.”

Net als elders in Europa blijft ook Nederland - deels door het overvolle stroomnet - achter met investeringen in AI, benadrukt Lorié. “Het is cruciaal dat het Nederlandse bedrijfsleven plannen maakt om haar positie in deze markt te versterken. AI wordt in de komende jaren in alle economische sectoren een belangrijke aanjager van productiviteit, innovatie en concurrentiekracht. Wil Nederland niet achterblijven, dan zijn een eigen AI-infrastructuur en betere regelgeving voor AI-startups nodig.”