Financieringskosten: balanceeract voor het bedrijfsleven

In ons artikel: Bedrijven zetten zich schrap voor stijgende financieringskosten bespraken we het ontstaan van hoge financieringskosten voor bedrijven en het effect daarvan op hun winstgevendheid. De inflatiedruk heeft in veel landen geleid tot hoge rentetarieven, mede waardoor de kostenstructuur van bedrijven onder druk is komen te staan.

In tijden van economische voorspoed zullen organisaties de prijs van hun goederen of diensten proberen te verhogen om de stijgende kosten te dekken, maar dit is een riskante strategie in een economische neergang. Tegelijkertijd is het moeilijk om nieuwe klanten te vinden wanneer het vertrouwen van bedrijven en consumenten laag is.

Veel bedrijven hebben financiering nodig om te overleven, maar hoe gaan ze in moeilijke economische omstandigheden om met de stijgende financieringskosten? In dit blog kijken we naar de uitdagingen waarmee bedrijven in een aantal sectoren worden geconfronteerd, en bespreken we de groeiende belangstelling van bedrijven voor alternatieve financiering om aan hun kortetermijnbehoeften te voldoen.

Algemene oplossingen

In alle sectoren hebben bedrijven te maken met hogere kosten en klanten die zelf ook financieel onder druk staan, waardoor het lastig is om kostenstijgingen aan hen door te berekenen. Het is moeilijk om hier een evenwicht in te vinden.

Met dit in het achterhoofd kijken veel organisaties naar bezuinigingen op interne kosten. Dat kan betekenen dat ze de productie op een lager pitje zetten of dat ze ervoor kiezen het personeelsbestand in te krimpen. In een krappe arbeidsmarkt proberen veel bedrijven dit te vermijden. Maar hoewel hun kosten lager zijn, kunnen bedrijven hierdoor ook minder snel inspelen op kansen wanneer deze zich voordoen.

Een andere manier om te besparen is het verhogen van de efficiëncy. Dat kan door te investeren in apparatuur en technologie. De uitdaging ligt er hier echter in, dat financiering vooraf nodig is, terwijl de besparingen pas later volgen. Dit is minder aantrekkelijk wanneer financiering duur is.

Uiteraard hopen bedrijven dat de huidige situatie tijdelijk is; gelukkig zijn er een paar positieve signalen.

"Momenteel zijn er tekenen dat de inflatie afneemt, samen met een geleidelijke vermindering van knelpunten in de toeleveringsketen en iets lagere energie- en grondstoffenprijzen", zegt Dimitri Pelckmans, Head of Risk Services (België en Luxemburg) bij Atradius. "Hierdoor zal de druk op de kostenstructuur van bedrijven naar verwachting geleidelijk afnemen."

Maar die afname is vanaf een hoog niveau. Het economische landschap zit heel 2023 en tot ver in 2024 vol met hobbels en obstakels. De inflatieontwikkeling is bijvoorbeeld moeilijk te voorspellen. Zo zag Nederland in februari juist weer een stijging door gestegen kosten van voeding en het naijleffect van de hoge energieprijzen.

Veel bedrijven kunnen niet wachten op een economische opleving. Zij hebben nu financiering nodig om te overleven, mede ook om bijvoorbeeld de uitgesteld belastingen terug te betalen.

De gevolgen voor sectoren

Sectoren worden op verschillende manieren door de inflatie en de hoge rente beïnvloed.

ICT

De technologiesector wordt overspoeld door ondernemers met goede ideeën. Maar starters in de sector moeten kapitaal aantrekken, wat moeilijker is in een omgeving met een hoge rente.

"Wat we ook zien in de ICT-sector is dat bedrijven moeite hebben om hun kosten te beheersen met projecten die via digitalisering en automatisering van processen de efficiency verhogen, omdat ze deze projecten moeten financieren met leningen", zegt Pelckmans.

Landbouw en levensmiddelen

In de landbouw en voedselproductie zijn de energie- en andere productiekosten sterk gestegen. Het is een zeer concurrerende markt. Grote spelers hebben aanzienlijke onderhandelingsmacht, maar voor kleinere bedrijven is het moeilijk om de kosten door te berekenen aan de detailhandel en uiteindelijk aan de consument. "Grote voedseldistributeurs en detailhandelaars willen geen hogere prijzen betalen en kiezen er daarom voor om bij de goedkoopste leveranciers te kopen", zegt Pelckmans.

Om de crisis te overleven zijn veel middelgrote en kleine bedrijven in de sector op zoek naar consolidatie of toegang tot financiering.

Bouw

De winstmarges in de bouw staan sterk onder druk. Dit geldt zowel voor toeleveranciers als voor de bouwers zelf. Sommige bouwbedrijven hebben het moeilijk door inflexibele contracten, waardoor hun winstmarges krimpen naarmate de productiekosten stijgen.

Positief is dat de knelpunten in de toeleveringsketen afnemen, maar ook hier is een keerzijde aan. Veel toeleveranciers hebben grote voorraden gekocht tegen hogere prijzen toen het aanbod beperkt was. Met het dalen van de prijzen zal het moeilijk voor hen zijn om break-even te draaien op deze deals.

"Bouwmaterialenbedrijven die met deze uitdaging worden geconfronteerd, moeten geld lenen om aan hun werkkapitaalvereisten te voldoen en overeind te blijven", zegt Pelckmans.

Andere sectoren

De hogere gas- en elektriciteitsprijzen tasten de winstgevendheid van de energie-intensieve chemiesector aan, waarbij subsectoren als verf en meststoffen bijzonder zwaar worden getroffen. Kledingfabrikanten hebben het moeilijk omdat de kosten stijgen en consumenten liever hun aankopen uitstellen of helemaal niet doen, dan hogere prijzen te betalen. Ook de onderling verweven papier-, uitgeverij- en drukkerijsector ondervindt aanzienlijke moeilijkheden.

De vraag naar financiering

Zoals uit onze sectoranalyse blijkt, neemt de behoefte aan financiering over de hele linie toe, maar hebben hogere rentetarieven het voor bedrijven duurder gemaakt om kapitaal aan te trekken voor het starten, beheren of uitbreiden van bedrijfsactiviteiten.

Als we de markt analyseren, zien we dat de vraag van bedrijven naar langetermijnleningen voor de financiering van investeringen aanzienlijk is afgenomen. Daarentegen is de vraag naar kortetermijnfinanciering de afgelopen maanden toegenomen. Dat is een duidelijk teken dat bedrijven worstelen met liquiditeit.

"Het betekent dat zij overgaan tot lenen om hun toegenomen behoefte aan werkkapitaal als gevolg van de inflatiedruk op hun zwaar getroffen kostenstructuur te financieren", aldus Pelckmans.

Zorgwekkend genoeg geldt dit zowel voor bedrijven die normaalgesproken gezond zouden zijn, als voor bedrijven in moeilijkheden. Bedrijven maken winst, maar worstelen met hun cashflow.

Het is een moeilijke tijd voor bedrijven in alle sectoren, en veel van hen wenden zich tot alternatieve financieringsoplossingen om de uitdagingen op korte termijn het hoofd te bieden. Tegelijkertijd hopen zij dat de geleidelijke vermindering van de inflatiedruk eerder vroeger dan later tot lagere rentetarieven zal leiden.