Nederland
Australië
België
Bulgarije
Canada
China
Denemarken
Duitsland
Finland
Frankrijk
Griekenland
Hongarije
Hongkong SAR
Ierland
India
Italië
Japan
Mexico
Nederland
Nieuw-Zeeland
Noorwegen
Oostenrijk
Polen
Roemenië
Singapore
Slowakije
Tsjechië Republiek
Turkije
Verenigde Staten
Verenigd Koninkrijk
Zweden
Zwitserland
Decennialang was de Duitse economie een pijler van stabiliteit en groei voor de Europese Unie. De motor van de regio heeft momenteel echter te maken met een ongekende angst voor economische achteruitgang en deïndustrialisatie. In tijden van grote wereldwijde turbulentie en een aanhoudende handelsoorlog is de ‘Grote Coalitie’ weer aan de macht in Duitsland om de krachten te bundelen en stabiliteit te brengen in een duidelijk exportgerichte economie.
Op 6 mei werd Friedrich Merz verkozen tot de nieuwe bondskanselier van Duitsland, het begin van een coalitieregering bestaande uit de centrumrechtse CDU/CSU en de centrumlinkse SPD. Deze start verliep echter niet vlekkeloos, want Merz werd pas in de tweede stemronde in de Bondsdag gekozen - een unicum in de geschiedenis van de Bondsrepubliek. Het valt nog te bezien of dit een teken is van een gebrek aan cohesie of een wake-up call voor gezamenlijke actie bij beslissende stemmingen in het parlement.
In ieder geval staat de nieuwe regering voor grote economische uitdagingen, aangezien de groei van het bbp in 2023 en 2024 is gekrompen en de exportgedreven Duitse economie zeer gevoelig is voor Amerikaanse tarieven en wereldwijde handelsfricties. Wij verwachten momenteel een nulgroei dit jaar en een bescheiden opleving van 0,9% in 2026.
De nieuwe regering heeft de weg vrijgemaakt voor een grote fiscale versoepeling om de defensie- en infrastructuuruitgaven op te voeren. De effecten daarvan zouden vanaf het tweede halfjaar van 2026 voelbaar moeten zijn en de negatieve tariefeffecten gedeeltelijk moeten compenseren. De vennootschapsbelastingtarieven zullen tot 2028 met één procentpunt per jaar worden verlaagd, naast de invoering van een afschrijvingsaftrek van 30% voor investeringen in apparatuur tot 2027. Een diepgaande structurele hervormingsagenda zit er echter niet in, omdat de coalitiepartners tegengestelde standpunten hebben.
Toch verwachten we dat de nieuwe Duitse regering een actievere rol zal spelen in haar EU-beleid dan haar voorganger. Wat tarieven betreft, heeft de coalitie aangegeven een handelsakkoord op middellange termijn tussen de EU en de VS te willen steunen en Brussel krachtig te willen steunen bij zijn inspanningen om vrijhandelsakkoorden in Latijns-Amerika en Azië te sluiten.
Is Duitsland, onder de randvoorwaarden van een nieuwe regering en de eerste twijfels over haar vermogen om soepel te regeren, er klaar voor om haar mondiale concurrentievermogen te behouden? Atradius, met de steun van adviesbureau Trendone, onderzoekt in zijn ‘Future Study 2025’ hoe Duitsland de zakelijke uitdagingen in de komende jaren zou kunnen aangaan. Volgens de uitkomst van het onderzoek zullen drie onderwerpen cruciaal zijn voor de nabije toekomst van Duitsland: versterking van technologische innovatie, de vaardigheden van zijn arbeidskrachten en de ontwikkeling van internationale betrekkingen.
Een cruciale factor voor de toekomst van de Duitse maakindustrie als wereldwijde speler is het waarborgen van zijn positie van technologisch leiderschap. De Duitse maakindustrie is een wereldwijde maatstaf in automatisering en productienormen die bijdragen aan duurzaamheid. Zijn sterk gedigitaliseerde en verbonden fabrieken gebruiken digital twins en kunstmatige intelligentie om processen te optimaliseren, en algoritmen en gegevens spelen een centrale rol bij besluitvorming.
Door te integreren in wereldwijde waardeketens zouden productiebedrijven het merk ‘Made in Germany’, dat wordt geassocieerd met de hoge kwaliteitsnormen van wat in Duitsland wordt geproduceerd, succesvol kunnen herpositioneren als ‘Created in Germany’, ongeacht waar het wordt geproduceerd en geassembleerd. Tegelijkertijd zou de zoektocht naar geopolitieke onafhankelijkheid en economische aantrekkelijkheid Duitslands reïndustrialisatie kunnen stimuleren. Hightechbedrijven zouden hun positie in Europa moeten consolideren via hun belangrijkste markt, door te investeren in voormalige Duitse industriële regio's, die zouden kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van een nieuw ecosysteem dat Duitslands positie als technologisch knooppunt in Europa versterkt.
Het tekort aan geschoolde arbeidskrachten, in een context van een vergrijzende bevolking, is een andere belangrijke uitdaging waarmee Duitse bedrijven worden geconfronteerd. Om talent aan te trekken, veranderen veel bedrijven hun bedrijfscultuur en bieden ruimte aan een betere werk-privébalans en zelfregulerende teams. De inzet van kunstmatige intelligentie kan ook voor een boost zorgen: het verhoogt de arbeidsproductiviteit, verkleint de vaardigheidskloof en zal een diepgaande transformatie van de onderwijssector vereisen: van een aanbieder van kennis naar een trainer van digitale vaardigheden.
De ontwikkeling van internationale betrekkingen naar een multipolaire wereldeconomie en de herstructurering van de mondiale economie zal ook een bepalende factor zijn. Dit is iets waar Duitse bedrijven zich op voorbereiden. De coronapandemie heeft de toeleveringsketens al onder zware druk gezet, en de Russische invasie van Oekraïne veroorzaakte een energie- en grondstoffencrisis. Dit is een nieuwe omgeving die wordt gekenmerkt door groeiende geopolitieke spanningen en protectionistische tendensen, waarin het versterken van regionale handelsakkoorden en het diversifiëren van toeleveringsketens essentieel zal zijn.
Met zijn drie focusgebieden en tien hypotheses biedt de Future Study 2025 een leidraad voor managers om toekomstbestendige strategieën te ontwikkelen. Hoewel de studie zich richt op Duitsland, biedt deze interessante inzichten en discussiemateriaal die relevant kunnen zijn ongeacht het land waar men zich bevindt.
